Testy penetracyjne. Czym są pentesty?

Utrzymanie bezpieczeństwa środowiska IT przy jednoczesnym zachowaniu jego operacyjności to jedno z kluczowych wyzwań dla organizacji. W artykule wyjaśnimy, czym są pentesty oraz dlaczego regularne testy bezpieczeństwa są niezbędne dla każdego przedsiębiorstwa.
pentest, test penetracyjny, bezpieczeństwo

Czym są testy penetracyjne?

Pentesty, czyli testy penetracyjne, to kontrolowane próby włamania do systemów komputerowych, sieci lub aplikacji w celu wykrycia ich słabych punktów. Przeprowadzane są przez specjalistów ds. bezpieczeństwa, którzy symulują ataki hakerskie, by zidentyfikować i ocenić potencjalne luki w zabezpieczeniach. Testy te pomagają organizacjom zabezpieczyć swoje zasoby przed rzeczywistymi zagrożeniami. 

Pentesty mają na celu sprawdzenie skuteczności mechanizmów ochrony oraz ujawnienie istniejących słabości systemu, które mogą być wykorzystane przez cyberprzestępców. Dzięki takim testom organizacja zyskuje wiedzę o możliwych zagrożeniach jeszcze przed rzeczywistym atakiem. 

Identyfikacja podatności umożliwia wdrożenie działań prewencyjnych lub przynajmniej poznanie ryzyka i jego zaakceptowanie. Przekłada się to na poprawę ogólnego poziomu bezpieczeństwa firmy.  

Rodzaje pentestów

Testy penetracyjne dzielimy na trzy rodzaje: 

  • White Box: Pentesterzy zazwyczaj mają pełny dostęp do dokumentacji technicznej i kodu źródłowego. Pozwala im to dokładnie przeanalizować potencjalne luki.  
  • Black Box: Testerzy działają jak zewnętrzni hakerzy, bez żadnej wewnętrznej wiedzy o systemie.  
  • Gray Box: Kombinacja obu metod, gdzie testerzy mają dostęp do częściowych informacji o systemie.  

W praktyce często stosuje się kombinację kilku rodzajów testów, aby zapewnić gruntowną ocenę bezpieczeństwa systemów IT. Skuteczne testy penetracyjne powinny jak najbardziej przypominać rzeczywiste ataki hakerskie. Testy penetracyjne bywają również określane jako etyczny hacking, pentesting lub testy bezpieczeństwa IT. 

Koszt testów penetracyjnych

Koszt testów penetracyjnych może się znacząco różnić w zależności od kilku kluczowych czynników. Warto jednak pamiętać, jak kosztowne mogą być konsekwencje braku odpowiednich zabezpieczeń. Naruszenie ochrony danych osobowych może skutkować ogromnymi karami. W Polsce, zgodnie z przepisami RODO, kary mogą wynosić do 20 milionów euro lub 4% rocznego obrotu. W przypadku dużych firm oznacza to grzywny liczone w dziesiątkach milionów złotych.

Co gorsza, coraz większym zagrożeniem stają się ataki ransomware, które nie tylko blokują dostęp do danych, ale często żądają wysokiego okupu za ich odzyskanie. Firmy, które padły ofiarą tego rodzaju ataków, często ponoszą dotkliwe koszty, nie tylko w związku z samym okupem, ale również z przestojami operacyjnymi, odbudową systemów oraz utratą zaufania klientów. Dla wielu organizacji koszty wynikające z ataków ransomware mogą wielokrotnie przewyższać potencjalne kary za naruszenie RODO, co sprawia, że inwestycja w solidne zabezpieczenia oraz regularne testy penetracyjne staje się nie tylko rozsądna, ale wręcz konieczna. 

Dlaczego pentesty są ważne dla Twojej firmy?

Cyberprzestępczość nieustannie się rozwija, a techniki ataków stają się coraz bardziej wyrafinowane. Dlaczego warto inwestować w testy penetracyjne? 

Regularne testy penetracyjne to niezawodny sposób, aby upewnić się, że Twoja firma jest przygotowana na potencjalne zagrożenia. Symulując rzeczywiste ataki, pentesty pozwalają ocenić skuteczność aktualnych zabezpieczeń i zidentyfikować podatności, zanim zostaną wykorzystane przez cyberprzestępców. To także doskonały sposób na spełnienie wymagań regulacyjnych (np. NIS2) w sektorach o wysokich standardach bezpieczeństwa informacji, takich jak zdrowie czy finanse. 

Oprócz wzmacniania ochrony danych, pentesty budują zaufanie klientów i redukują ryzyko strat finansowych wynikających z cyberataków 

Jak często wykonywać testy penetracyjne?

Pentesty powinny być przeprowadzane okresowo, minimum raz w roku, najlepiej w połączeniu z audytem cyberbezpieczeństwa. Niestety, wiele organizacji zapomina o tym, jak ważne są testy penetracyjne. Testy penetracyjne to proces ciągły, wpisany w rozwój i życie firmy. Oprogramowanie cały czas się zmienia, a nawet jeśli nie zmienia to i tak używane obecne okazuje się z czasem podatne na różnego rodzaju ataki.

Co można poddać testom bezpieczeństwa w firmie? Rodzaje testów penetracyjnych

Testy penetracyjne obejmują symulowane ataki na systemy komputerowe firmy w celu wykrycia potencjalnych luk w zabezpieczeniach. Różne rodzaje pentestów koncentrują się na różnych aspektach infrastruktury IT, obejmując aplikacje, sieci, urządzenia fizyczne oraz personel. 

Testy aplikacji skupiają się na wyszukiwaniu podatności w aplikacjach webowych, mobilnych, IoT oraz interfejsach API. Testerzy często zaczynają od sprawdzania luk zgodnie z listą OWASP Top 10, która obejmuje krytyczne podatności, takie jak wstrzyknięcia złośliwego kodu czy problemy z autoryzacją. 

Testy sieciowe dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne. W zewnętrznych pentesterzy imitują ataki hakerów próbujących włamać się do zasobów firmy z zewnątrz, takich jak serwery czy routery. W wewnętrznych symulują działania osób z dostępem wewnętrznym, próbując wykorzystać nieprawidłowo skonfigurowane uprawnienia. 

Testy sprzętowe analizują podatności urządzeń podłączonych do sieci, takich jak laptopy i urządzenia IoT. Mogą one obejmować zarówno luki programowe, jak i fizyczne, np. niedostatecznie zabezpieczone centra danych.

Testy personelu oceniają odporność pracowników na ataki socjotechniczne, takie jak phishing. Wykorzystuje się tutaj metody manipulacji, by sprawdzić, jak łatwo pracownicy mogą ujawnić wrażliwe informacje. 

Testy penetracyjne a zgodność z przepisami

Wiele branż w Polsce, szczególnie te zajmujące się przetwarzaniem wrażliwych danych, jak sektor finansowy, zdrowotny czy e-commerce, podlega restrykcyjnym przepisom, takim jak RODO czy Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Przeprowadzanie regularnych testów penetracyjnych jest często wymagane, aby spełniać te standardy i zapobiegać potencjalnym naruszeniom bezpieczeństwa danych. 

Na przykład, firmy zajmujące się przetwarzaniem danych kart płatniczych muszą spełniać wymogi PCI DSS, który nakłada obowiązek corocznego przeprowadzania pentestów oraz po każdej znaczącej zmianie w infrastrukturze. W sektorze zdrowia, zgodność z RODO wymaga zapewnienia poufności i bezpieczeństwa danych pacjentów, co można zweryfikować za pomocą testów penetracyjnych. 

Inwestowanie w regularne testy bezpieczeństwa nie tylko pomaga uniknąć kar za brak zgodności z przepisami, ale także wzmacnia ochronę przed rosnącymi zagrożeniami cybernetycznymi, budując zaufanie klientów i partnerów biznesowych.